EFQM Modeli, kuruluşların, sürdürülebilir değer yaratma yolculuğunun neresinde olduğunu ölçerek performanslarını önemli ölçüde iyileştirecek ve başarıyı elde etmelerine yardımcı olacaktır.
GÖRGÜN ÖZDEMİR Türkiye Kalite Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
Türkiye Kalite Derneği (KalDer) 30 yıldır, mükemmellik kültürünü yaşam biçimine dönüştürerek ülkemizin rekabet gücünün ve refah düzeyinin yükseltilmesine katkıda bulunmak amacıyla faaliyetlerini sürdürmektedir. KalDer, 4 Şube, 4 Temsilcilik, 1.300 Tüzel, 700 Bireysel Üyesi ve gönüllülerinin verdiği güç ve emek sayesinde ülkemizin en prestijli sivil toplum kuruluşlarının başında gelmektedir. Ülkemizde sürdürülebilir iş ve yaşam kalitesine yön gösteren, dönüşüme liderlik eden bir sivil toplum kuruluşu olma hedefine doğru emin adımlarla ilerleyen KalDer, bu yolculukta istikrarlı çalışmalar gerçekleştirmiştir. Bu çalışmaların en başında Ulusal Kalite Hareketi adını verdiğimiz kurumsal gelişim programı ve küresel bir yönetim modeli olan EFQM Modeli yer almaktadır.
Ulusal Kalite Hareketi, 1998 yılı itibariyle KalDer tarafından kurumların rekabet gücünün ve kurumsallaşma düzeyini artırmak, sürdürülebilir rekabetçi bir güce sahip olmalarını sağlamak amacıyla uygulanan bir programıdır.
Dünya çapında tanınan, bir yönetim çerçevesi oluşturan EFQM Modeli, kuruluşları, değişimi yönetme ve performanslarını iyileştirme konusunda rehberlik yapmaktadır. Ayrıca EFQM Modeli’nin kurumsallaşma üzerinde etkisini ölçmek üzere, UNDP (Birleşmiş Milletler Kalkınma Ajansı) ve Kalkınma Bakanlığı iş birliği ile akademisyenler tarafından yapılan araştırma, Modelin kurumsallaşma seviyesinin artırılmasında yüzde 40 oranında katkı sağladığını göstermiştir.
İşte Yeni EFQM Modeli! Çağın gereklerine uygun olarak kendini güncelleyen ve geliştiren bir yapıya sahip olan EFQM Modeli, 2.000 uzman, 24 çalıştay ve 60’tan fazla liderle yapılan görüşmeler neticesinde yenilendi. 2019 Ekim ayında yapılan lansmanla tüm dünyaya tanıtılan Model; temelini oluşturan ilkeleri, yani müşterinin önceliği, uzun vadeli bakış açısı, paydaş odaklı yaklaşım ve neden- sonuç ilişkisinin önemini vurgulamaya devam ederken, kurumların değişim ve dönüşümüne yardımcı olmak ve performanslarına katkı sağlamak üzere, tasarım odaklı ve esaslı metodoloji sunan bir sisteme dönüştürüldü.
En yalın tanımıyla EFQM Modeli, kuruluşlarınıza sürdürülebilir değer yaratma yolculuğunun neresinde olduğunuzu ölçerek başarıyı elde etmenize yardımcı olacaktır. Aradaki farkı ve var olan olası çözümleri anlamanıza yardımcı olurken sizleri ilerlemek üzere güçlendirecek ve kuruluşunuzun performansını önemli ölçüde iyileştirecektir.
Model bakış açısı Birleşmiş Milletler hedeflerinin desteklenmesinde kuruluşların üstlendikleri sorumlulukların da farkındadır ve bu hedefler, EFQM Modelinin son sürümünü şekillendirmeye de yardımcı olmuştur. Bu kapsamda, Birleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, göz önünde bulundurulmuştur. EFQM Modelini kullanan tüm kuruluşların, yasal sorumlukları ile sınırlı olmaksızın, bu sözleşme ve amaçlarda belirtilenlerin özüne saygı göstereceği ve bu doğrultuda hareket edeceği var sayılmakta ve beklenmektedir.
EFQM Modeli’nin Yapısı Modelin bizlere “Niçin, Nasıl ve Ne” şeklindeki basit ama güçlü üçlü soru mantığına göre cevap verdiğini görüyoruz. Burada, “YÖN” boyutunda, kuruluşların yönetimi açısından kritik olan “niçin var olduğu ve nereye gittiği” ile ilgili “Amaç, Vizyon ve Strateji” kriteri ve bunu yaparken nasıl bir kurum kültürünün ve liderliğin olması gerektiği ile ilgili “Kurum Kültürü ve Liderlik” kriterleri bulunmaktadır.
Üstün performanslı kuruluşlara baktığımızda, esin veren bir “Amaç”, heyecan veren bir “Vizyon” ve sonuç getiren bir “Stratejiyle” tanımlandığını görürüz. Kuruluşun amacı, yaptığı işin neden önemli olduğunu açıklar. Paydaşları için sürdürülebilir değer yaratma ve bu değeri sunmak için ortam oluşturur. Faaliyet gösterdiği ekosisteme katkıda bulunmak ve bu ekosistemi etkilemek üzere sorumluluk alacağı bir çerçeve oluşturur. Kuruluşun vizyonu, uzun vadede neleri başarmaya çalıştığını açıklar ve mevcut ve gelecekteki faaliyetlerini belirlemeye yönelik bir rehberlik yapar. Kuruluşun amacı ile birlikte stratejinin belirlenmesine ilişkin bir temel oluşturur.
Kuruluşun stratejisi, amacını nasıl gerçekleştireceğini tanımlar. Stratejik öncelikleri gerçekleştirmeye ve vizyonuna doğru ilerlemeye yönelik planlarını ayrıntılandırır. Amaç ve Vizyonunu tanımlar, paydaşların gereksinimlerini belirler ve anlar. Ekosistemi, Kendi yeterliliklerini ve başlıca zorlukları anlar, strateji geliştirir, bir yönetişim ve performans yönetimi sistemi tasarlar ve uygular. Kurum kültürü, bir kuruluş içerisindeki çalışanlar ve gruplar tarafından paylaşılan, zaman içinde birbirlerine ve kuruluş dışındaki temel paydaşlara davranış şekillerini belirleyen değerler ve kurallar bütünüdür.
Kurumsal liderlik, ise üst yönetimden herhangi bir birey veya ekiple sınırlı olmayıp, bir bütün olarak kuruluşla ilgilidir. Liderliğin sadece üst yönetim ile sınırlı olarak görüldüğü geleneksel bakış açısı yerine, kuruluşun kendi ekosistemi içerisinde bir lider olarak hareket etmesi ve başkaları tarafından örnek olarak tanınmasıdır. Üstün performanslı bir kuruluşta, Liderlik davranışları tüm düzeyler ve bölümlerde açıkça görülür. Bu örnek liderlik davranışı başkalarına esin verir, Kurumsal Kültürü yönlendirmeye yardımcı olarak gerektiğinde değer ve kuralları pekiştirir ve uyarlar.
EFQM Modeli ve Küresel Tanınırlık KalDer’e başvuran kuruluşların EFQM Modeli çerçevesinde yapılan seviye ölçümü sonrasında kuruluşların 1000 puan üzerinden olgunluk seviyesi ortaya çıkmakta ve tanıma EFQM tarafından gerçekleştirilmektedir. Seviyesi karşılığına denk gelen tanıma belgesi (3-7 Yıldız) kuruluşa takdim edildikten sonra, kuruluş uluslararası alanda iş platformu haline gelmeye başlayan EFQM Global İndex’ e seviyesi karşılığına denk gelen bölüme kendi tanıtım bilgilerini girmekte ve bu bölümde 48 ülkede 50 binden fazla EFQM Modeli’ni uygulayan kuruluşların radarına girmekte ve küresel olarak tedarikçi ve iş birliği ortağı arayanlarla bir araya gelme şansı bulmaktadır. Ülkemizdeki tüm kuruluşlarımıza, EFQM Modeli ve Ulusal Kalite Hareketi ile, uygulamada üstün performanslı bir kuruluş olma hedefine ulaşmalarında rehberlik yapmaya her zaman hazırız.